Sipas një numri të madh të sondazheve dhe raporteve, Serbia perceptohet si një nga aleatët e fuqishëm të Rusisë në Ballkan, si vend me numër të madh mediash të ndikuara nga Rusia/prona ruse dhe një vend ku shumë qytetarë kanë opinion pozitiv për Rusinë dhe politikën ruse. Në të njëjtën kohë, sipas disa anketave për një numër të madh të qytetarëve të Maqedonisë, Serbia është një mik i madh i Maqedonisë. Për shembull, sipas një sondazhi të kryer nga Instituti i Prespës në shkurt 2022, 38.6 për qind e qytetarëve të Maqedonisë së Veriut ndajnë këtë mendim.
Shkruan: prof. dr Mirjana Najçevska, eksperte për sundimin e ligjit dhe të drejtat e njeriut
Të dhënat e marra në hulumtimin “Efekti i dezinformatave dhe ndikimet e huaja në proceset demokratike në Maqedoninë e Veriut” i kryer në mars 2022 janë të ngjashme. Sipas të dhënave të marra në këtë anketë, 73 për qind e qytetarëve besojnë se Serbia ka ndikim pozitiv në vendin tonë.
Jo rastësisht Serbia shfaqet edhe si një nga kanalet e rëndësishme të përhapjes së ndikimit rus dhe veçanërisht të propagandës ruse në Maqedoninë e V. Mediat dhe qytetarët e RMV-së i besojnë asaj që raportohet në mediat serbe dhe në rrjetet sociale serbe dhe thjesht kopjojnë prej tyre.
Lehtësia e përshkrimit
Pse pikërisht Serbinë e identifikojmë si kanal të mundshëm për përhapjen e propagandës ruse në Maqedoni?
Së pari, për shkak të njohjes së gjuhës.
Lehtësia me të cilën mund të kuptohet përmbajtja e shkruar në serbisht (veçanërisht nga brezi i mesëm dhe i vjetër në Jug të Maqedonisë) lejon konsumimin dhe shpërndarjen e drejtpërdrejtë të përmbajtjes nga mediat pro-ruse në Serbi, pra media ruse në gjuhën serbe, si dhe në portalet në FB si “Moja Srbija, Rusia” apo “Moj presednik je Vladimir PUTIN”.
Afërsia e gjuhës dhe fakti që shumë qytetarë të Maqedonisë e njohin apo e kuptojnë, mundëson edhe transmetimin e drejtpërdrejtë të video mesazheve/intervistave nga zyrtarë të lartë rusë të dhëna/transmetuara përmes mediave serbe me përkthim serb.
Si shembull, portali A1on/mk ka dhënë intervistën e plotë të ministrit të Jashtëm rus Sergej Lavrov me përkthim në serbisht pa asnjë përkthim në maqedonisht.
Këtë e praktikojnë edhe persona me ndikim në Maqedoni duke vendosur drejtpërdrejt përmbajtje të publikuara në mediat serbe, përmes rrjeteve sociale për përhapjen e dezinformatave, madje edhe propagandës direkte ruse. Mes tyre ka profesorë universitarë, të cilët shpesh ftohen në emisione televizive si ekspertë të fushave të ndryshme dhe postimet e tyre në rrjetet sociale përcillen nga një sërë mediash online dhe të shkruara. Një shembull i tillë është profesoresha në Universitetin Shtetëror të “Kirili dhe Metodi”, Biljana Vankovska.
Shembull tipik i këtij fenomeni është postimi në Facebook i prof. Vankovska me të cilën transmeton një artikull nga media serbe B92, i cili në përgjithësi promovon pikëpamjet e qeverisë dhe establishmentit serb. Artikulli në serbisht, me titull “Ukrainasit kanë vendosur të shkatërrojnë plotësisht rusët – ata kanë një plan të ri“, paraqet Ukrainën e sulmuar si një shtet kriminal, shtetet dhe institucionet ndërkombëtare që kundërshtuan agresionin si hipokritë dhe rusët si viktima të të gjenocidit ukrainas, d.m.th. “spastrimi kulturor etnik”. Komenti shtesë në postimin për djegien e librave aludon në praktikat naziste, në përputhje me portretizimin e Ukrainës nga Rusia si naziste.
Edhe vetë artikulli i B92, i transmetuar nga Vankovska, nuk përmend djegien e librave, megjithatë asaj qartësisht nuk i intereson përmbajtja, konteksti apo verifikimi i fakteve, por thjesht përdor përmbajtje propagandistike të ofruar në mediat serbe për të krijuar atmosferë armiqësie ndaj Ukrainës dhe ukrainasve.
Së dyti, marrëdhëniet e Serbisë me Kosovën.
Marrëdhëniet e ndërlikuara ndërmjet Serbisë dhe Kosovës mund të projektohen shumë lehtë në Maqedoni në marrëdhëniet ndërmjet maqedonasve dhe shqiptarëve (sidomos nëse merret parasysh orientimi i shprehur qartë i politikanëve dhe zyrtarëve shqiptarë nga Jugosllavia ndaj Kosovës dhe pjesëmarrja e tyre e drejtpërdrejtë në çështjet e hapura të Kosovës me Serbinë).
Deklarata të tilla dhe të ngjashme të njëanshme të bëra në cilësi private (në profil privat në FB) që nuk korrespondojnë me politikën zyrtare të shtetit të bëra nga zyrtarë të lartë shtetërorë mund të shkaktojnë (të paktën në një masë të vogël) konfuzion tek qytetarët. pavarësisht se është mbështjellë me mbështjellësin e “opinionit privat”.
Gjegjësisht, marrëdhëniet Serbi-Kosovë janë gjatë gjithë kohës në qendër të interesit rus dhe janë pjesë e rëndësishme e propagandës ruse në mediat serbe, e cila përshkallëzohet me situatat e fundit konfliktuale në Kosovë.
Mediat serbe përcjellin intensivisht deklaratat e zyrtarëve të lartë rusë lidhur me këtë çështje dhe jo rrallë këto deklarata derdhen edhe në hapësirën mediatike maqedonase (përsëri pa shpjegime, gardhe, analiza apo qasje kritike).
Për shembull, deklarata e zëdhënëses së Ministrisë së Punëve të Jashtme ruse, Zakharova, është transmetuar në median serbe RT Balkan (degë e kanalit shtetëror rus “RT” ose “Russia Today”), sipas së cilës:
Të paktë janë ata që i kanë kushtuar vëmendje faktit se situata në Kosovën e vetëshpallur është përkeqësuar së fundmi menjëherë pasi Bashkimi Evropian ka mbajtur samitin në Tiranë me shtetin pjesëmarrës të Ballkanit Perëndimor, ka shkruar Zakharova në Telegram.
Ja si ishte: më 6 dhjetor, Bashkimi Evropian zhvilloi një samit në Shqipëri, miratoi Deklaratën e Tiranës, në të cilën mbështet dëshirën e “Ballkanit Perëndimor” për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian. Dhe në një paragraf të veçantë, Deklarata e Tiranës thotë se Kosova e vetëshpallur, si dhe Serbia, janë ‘në rrugën evropiane‘, ka shkruar Zakharova.
Dy orë më vonë, në mediat maqedonase u shfaq një lajm (dukshëm i përshkruar, d.m.th. i përkthyer besnikërisht nga serbishtja në maqedonisht fjalë për fjale):
Pak veta i kushtuan vëmendje faktit se përkeqësimi i situatës së fundmi në Kosovën separatiste ndodhi menjëherë pas samitit të BE-së në Shqipëri, ku morën pjesë vendet e Ballkanit Perëndimor. Domethënë si dukej: më 6 dhjetor, Bashkimi Evropian mbajti samit në Shqipëri. Miratoi një dokument – Deklaratën e Tiranës, e cila mbështet aspiratat e Ballkanit Perëndimor për hyrje në Bashkimin Evropian. Madje, në një paragraf të veçantë nga Deklarata e Tiranës, thuhet se Kosova separatiste (si dhe Serbia) janë “në rrugën evropiane”, ka shkruar Zakharova në kanalin e saj Telegram.
Kjo më tej reflektohet në rrjetet sociale, ku shfaqen “lojtarë” të rinj që ndërthurin këto qëndrime.
Një shembull i tillë është Zoran Jovanovski, i cili paraqitet si “intelektual, analist politik dhe politikan” dhe influencues që ndiqet nga mbi 22 mijë llogari në Twitter. Ai paraqitet si anëtar i “lobit pro-rus në VMRO-DPMNE“, të cilit i jepet hapësirë në emisione televizive, si dhe në emisionet online të partisë politike pro-ruse Rodina Makedonija.
Së treti, ortodoksia si pikë e lidhjes.
Rrjedha e propagandës ruse nëpër Serbi është e lidhur kryesisht me ortodoksinë, e cila paraqitet si një faktor vlerësues unifikues (pavarësisht problemeve historike dhe të sotme që ekzistojnë mes vetë kishave ortodokse).
Duke ndjekur shembullin e disa faqeve në FB që promovojnë miqësinë serbo-ruse, kanë filluar të shfaqen ato që e sjellin Maqedoninë në këtë lloj trekëndëshi.
Ndonjëherë mjafton të përcillni vetëm në mënyrë të njëanshme informacione të caktuara që fitojnë peshë të veçantë për shkak të individëve të përfshirë.
Në rrjetet sociale ka njerëz me një numër të madh ndjekësish që promovojnë idenë e lidhjes ortodokse dhe nevojën për mbështetje të ndërsjellë në vijat e ortodoksisë:
Kjo është konkretizuar vetëm në aspektin e situatave specifike siç ishte/është marrëdhënia ndërmjet Serbisë dhe Kosovës:
Vëllimi i përshkrimit
Një nga mënyrat e përcjelljes së informacionit të plasuara nga Rusia në mediat serbe në Maqedoninë e V. është transferimi i plotë i tekstit të publikuar në një nga mediat serbe me ndryshim të mundshëm të titullit ose lëshim të disa pjesëve të tekstit origjinal.
Ajo që është karakteristike është se, si rregull, kur në mediat maqedonase transmetohen deklarata të zyrtarëve të lartë rusë të transkriptuara nga mediat serbe, nuk ka fare lidhje/link me median nga e cila është marrë informacioni.
Si shembull, më 12.12.2022, rreth mesditës, media serbe Novosti publikoi një deklaratë të zëdhënësit të Federatës Ruse Peskov në lidhje me shtrëngimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, nga e cila është nxjerrë:
Për ne, gjëja më e rëndësishme është të sigurojmë interesin e Serbisë dhe, natyrisht, u bëjmë thirrje vendeve të huaja që të bëjnë përpjekje në mënyrë paqësore dhe ta zgjidhin këtë situatë në rrugë diplomatike – tha Peskov.
Në pasditen dhe mbrëmjen e së njëjtës ditë, në disa media maqedonase u raportuan informacione për deklaratën e Peskov, pa specifikuar burimin konkret, por me përsëritjen e përkthimit maqedonisht të së njëjtës frazë:
Gjëja më e rëndësishme për ne është sigurimi i interesave të serbëve. Ne mbështesim përpjekjet paqësore të palëve dhe zgjidhjen e situatës me mjete diplomatike – tha Peskov në konferencë për shtyp në Moskë.
Gjëja më e rëndësishme për ne është sigurimi i interesave të serbëve. Ne mbështesim përpjekjet paqësore të palëve dhe zgjidhjen e situatës me mjete diplomatike”, tha Peskov në konferencë për shtyp në Moskë.
Gjëja më e rëndësishme për ne është sigurimi i interesave të serbëve. Ne mbështesim përpjekjet paqësore të palëve dhe zgjidhjen e situatës me mjete diplomatike”, tha Peskov në Moskë.
Një shembull i ngjashëm është deklarata e Putinit në ceremoninë e dorëzimit të letrave kredenciale tek ambasadorët e rinj në shtator 2022.
Informacione të gjera rreth ngjarjes janë dhënë në faqen e internetit të RTS:
Në kuadër të së drejtës ndërkombëtare, duke u mbështetur kryesisht në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, ne duhet t’u ofrojmë miqve tanë serbë mbështetje gjithëpërfshirëse në ruajtjen e të drejtave dhe interesave legjitime të Serbisë, të mbrojmë sovranitetin tonë shtetëror dhe integritetin territorial, tha Putin, transmeton RIA Novosti.
Ai theksoi se Rusia dhe Serbia duhet të vendosin marrëdhënie të partneritetit strategjik bazuar në traditat e miqësisë, afërsisë kulturore, shpirtërore dhe historike të popujve vëllezër.
Presidenti rus përmendi gjithashtu se Rusia do të mbështesë Serbinë në mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të saj.
Pjesë të këtij informacioni shfaqen në mediat maqedonase pa asnjë të dhënë se nga janë marrë dhe natyrisht pa ndonjë analizë të mëtejshme të asaj që u tha.
Në kuadër të së drejtës ndërkombëtare, duke u mbështetur, para së gjithash, në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, ne do të vazhdojmë t’u japim miqve serbë mbështetje të gjithanshme në ruajtjen e të drejtave dhe interesave legjitime të Serbisë, mbrojtjen e sovranitetit shtetëror dhe integritetit territorial të saj, tha Putin, raporton “RIA Novosti”
Putin theksoi se Rusia dhe Serbia janë të lidhura me marrëdhënie partneriteti strategjik bazuar në traditën e miqësisë, afërsisë kulturore, shpirtërore dhe historike të kombeve vëllazërore.
Ai përmendi gjithashtu se Rusia do ta mbështesë Serbinë në mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të saj.
Një shembull i fundit për këtë është titulli: E gjithë bota po ndryshon për mirë, shpresoj se vendosmëria e Rusisë do ta bëjë botën më të drejtë (që shfaqet në disa media maqedonase) pas të cilit vijon një tekst identik me tekstin:
Putin ka theksuar se shpreson se hapja dhe vendosmëria e Rusisë do ta bëjnë botën më të drejtë.
“Një botë në të cilën të gjithë popujt janë vërtet të barabartë, ku çdo person ka të drejtë të respektojë, të ndjekë traditën e tij, të flasë gjuhën e tij amtare, të respektojë paraardhësit e tij, ku çdokush ka mundësinë për t’u vetërealizuar, pavarësisht nga kushtet në të cilat u rrit, me origjinën e tij”, theksoi presidenti Rusiye, transmeton Tanjug.
Teksti krejtësisht i njëjtë i përkthyer u transmetua në Maqedoninë e V., me atë që është përmendur shtesa se është marrë nga Tanjug.
Putin theksoi se shpreson që hapja dhe vendosmëria e Rusisë do ta bëjnë botën më të drejtë.
“Një botë në të cilën të gjithë popujt janë vërtet të barabartë, ku çdo person ka të drejtë të respektojë, të ndjekë traditën e tij, të flasë gjuhën e tij amtare, të respektojë paraardhësit e tij, ku të gjithë kanë mundësinë për t’u vetërealizuar pavarësisht kushteve në të cilën ata u rritën, në origjinën e saj”, theksoi Presidenti i Rusisë.
Përshkruesit e kujdesshëm
Një nga portalet që promovon më hapur politikën e Putinit në Maqedoninë e V, Antropol, shpesh përdor deklaratat e zyrtarëve të lartë rusë të lidhur me Serbinë si një mënyrë për të promovuar politikën “e drejtë” dhe “miqësore” të Rusisë që “respekton të drejtat dhe interesat e vendeve të tjera”, ndryshe nga “Perëndimi” që udhëheq një politikë të dhunshme, agresive.
Për shembull, në faqen e këtij portali janë dhënë pjesë nga një intervistë e ambasadorit të Federatës Ruse në Serbi, Botsan Kharchenko.
Ndryshe nga Perëndimi, i cili dëshiron ta ndërtojë Serbinë në një shtet në të njëjtin nivel me vendet e tjera që mbështesin pa kushte Uashingtonin dhe Brukselin, ne nisemi nga premisa se opsioni më i mirë për zhvillimin e marrëdhënieve me një vend është që ai të ruajë pa kushte sovranitetin e tij dhe mbështetet në interesat e saj kombëtare. Kjo vlen plotësisht për Serbinë.
Në faqen e Antropol nuk gjendet asnjë link me burimin e kësaj deklarate, por sipas ngjashmërisë mund të supozohet se lidhet me intervistën e ambasadorit dhënë gazetës serbe Politika, apo me një deklaratë të tij të mëparshme të dhënë për mediat serbe.
Bocan-Harçenko tha për Tanjug se Perëndimi nuk duhet të shqetësohet për interesat e të tjerëve, edhe pse ato janë vende kandidate për anëtarësim në BE, dhe të mos mendohet për Serbinë, popullin e saj dhe pasojat e mundshme të vendosjes së sanksioneve.
– Është e rëndësishme që çdo vend t’i bashkohet vendimit të tij politik. Rusia është mësuar të bëjë presion, por ne e kuptojmë se ka presion ndaj Serbisë dhe nuk kërkojmë asgjë nga Serbia, sepse dihet se si janë zhvilluar marrëdhëniet tona në vitet e fundit, të cilat janë në nivel të bashkëpunimit strategjik dhe partneritetit – thotë Bocan-Harçenko, duke komentuar kërkesat e BE-së, SHBA-së dhe Britanisë së Madhe, që Serbia të vendosë sanksione ndaj Rusisë për shkak të operacioneve ushtarake në Ukrainë.
Kjo pasohet nga transmetimi i njëanshëm i deklaratave të Vladimir Putin lidhur me konceptin e të drejtave të njeriut të publikuara në mediat serbe.
Për shembull, në portalin Toçka u shfaq një pjesë e deklaratës së Putinit të bërë në një takim me Këshillin Rus për të Drejtat e Njeriut:
Shohim se kjo doktrinë po përdoret për të shkatërruar sovranitetin e shteteve, për të justifikuar dominimin politik, financiar, ekonomik dhe ideologjik perëndimor, theksoi presidenti rus.
Të njëjtën këtë deklaratë e gjeni edhe në një prezantim më të gjerë të këtij takimi në mediat serbe:
Ne shohim se doktrina e të drejtave të njeriut po përdoret për të shkatërruar sovranitetin e vendeve, për të justifikuar politikën perëndimore, dominimin financiaro-ekonomik dhe ideologjik – theksoi presidenti rus.
Nën maskën e raportimit të lajmeve nga mediat serbe, edhe propaganda ruse transmetohet drejtpërdrejt në këtë mënyrë. Në portalin e internetit të gazetës Veçer shpeshherë dalin postime të kësaj natyre:
Ministri rus i Punëve të Jashtme, Sergej Lavrov, në një intervistë për Radio-Televizionin e Republikës Serbe, foli për sanksionet që Perëndimi i vendosi Rusisë pas agresionit të tyre ndaj Ukrainës dhe theksoi se ato goditën Evropën më fort se vendin e tij.
Atje standardi i jetesës tani po bie, inflacioni po rritet… Ne e kemi marrë mësimin. Nuk do të mbështetemi më tek ata njerëz. Ne as nuk do të flasim me ta. Kur të pushojnë së çmenduri dhe kur të qetësohen, atëherë do të shohim se çfarë do të thonë – tha Lavrov.
Një pjesë e propagandës ruse që transmetohet me kopjim nga mediat serbe ka për qëllim frikësimin e popullatës. Pamja e objektivitetit të informacionit arrihet duke shmangur dhënien e linqeve në mediat serbe nga e cila është marrë teksti, dhe duke cituar një burim të supozuar të drejtpërdrejtë (rus). Megjithatë, bie në sy identiteti absolut i pjesëve të përdorura dhe renditja e shkrimit.
I tillë është shembulli me tekstin e transmetuar të deklaratës së ministrit të Mbrojtjes së Austrisë në portalin e gazetës Informer-Nezavisne dhe A1on/mk.
Verovatnost nestanka struje u delovima EU u bliskoj budućnosti je vrlo velika. Pitanje nije hoće li do toga doći, nego kada će doći, rekla je Taner.
Ona je upozorila javnost na pretnju od hakerskih napada na evropske sisteme snabdevanja električnom energijom.
Za Putina su hakerski napadi na energetsku infrastrukturu Zapada sredstvo hibridnog ratovanja. Ne trebamo se pretvarati da je to samo teorija. Moramo se pripremiti za nestanke struje u Austriji i Evropi”, kazala je Taner, naglasivši da se “jedna trećina građana više ne bi mogla snabdevati, najkasnije do četvrtog dana nestanka struje, piše Klajne Cajtung.
Në përkthim në gjuhën shqipe:
Probabiliteti i ndërprerjeve të energjisë në pjesë të Bashkimit Evropian në të ardhmen e afërt është shumë i lartë, pohon ministrja austriake e Mbrojtjes Klaudia Taner. “Duhet të përgatitemi për ndërprerjet e energjisë në Austri dhe Evropë,” paralajmëroi Taner, raporton N1.
Ministrja Klaudia Taner ka zbuluar në një intervistë për gazetën gjermane “Welt” se së shpejti pret që të ketë ndërprerje të mëdha në furnizimin me energji elektrike në territorin e Bashkimit Evropian, raporton “Klein Zeitung”. “Nuk është çështja nëse, por çështja kur”, tha Taner.
Ajo theksoi se rreziku i ndërprerjeve të mëdha të energjisë është rritur ndjeshëm për shkak të luftës në Ukrainë. “Për Putinin, sulmet hakere ndaj furnizimeve me energji elektrike perëndimore janë një mjet i luftës hibride. Nuk duhet të pretendojmë se është vetëm teori. Duhet të përgatitemi për ndërprerje në Austri dhe Evropë“, tha Taner.
Ajo deklaroi se një e treta e popullsisë austriake mund të gjendet në situata të jetesës pa energji elektrike deri në katër ditë.
Standardet e dyfishta nxisin përshkrimin
Një formë specifike e ndikimit që bazohet në përhapjen e propagandës ruse në Maqedoni nëpërmjet mediave serbe është marrëdhënia e veçantë i promovuar ndaj Serbisë nga disa zyrtarë të lartë të BE-së dhe veçanërisht komisioneri special për zgjerim Oliver Verhelyi, i cili vjen nga Hungaria.
Në shumë raste, Serbia jo vetëm që nuk ndëshkohet për shkak të marrëdhënies së ngushtë me Rusinë dhe refuzimit të dukshëm për të pranuar qasjen evropiane ndaj luftës në Ukrainë, por ajo përfiton prej saj dhe merr qëndrim shumë më të respektueshëm nga përfaqësuesit e BE-së.
Kjo mund të ketë ndikim afatgjatë në ndërtimin e mbrojtjes të Maqedonisë së V. për sa i përket ndikimit që vjen nga Rusia, por edhe lidhjeve me Rusinë.
Të shikosh në gishta afërsinë e Serbisë me Rusinë është shumë e dukshme dhe gjithmonë ka një shpjegim dhe justifikim. Për shembull, sipas Varheylit:
Ono što vidimo u Srbiji je da su u veoma teškoj situaciji zbog ranjivosti kada je u pitanju snabdevanje energijom i zbog nesređenog bezbednosnog okvira”, rekao je Varhelji i istakao da je zemlja gotovo potpuno zavisna od ruskog gasa i da je njena vodeća energetska kompanija u većinskom ruskom vlasništvu. (Глас Америке, 25.07.2022)
(Përkthim: „Ajo që ne shohim në Serbi është se ata janë në një situatë shumë të vështirë për shkak të cenueshmërisë kur bëhet fjalë për furnizimin me energji dhe për shkak të kornizës së pazgjidhur të sigurisë”, tha Varheiyi, duke vënë në dukje se vendi është pothuajse plotësisht i varur nga gazi rus dhe se kompania lidere energjetike e saj është me shumicën e pronësisë ruse.)На питање да каже која је позиција Комисије око предлога Европског парламента да Србији буду замрзнути преговори за чланство уколико се не усклади са санкцијама Уније против Русије, Вархељи је рекао да је важно да се разуме политички контекст у Европи. (Политика, 12.10.2022)
(Përkthim: I pyetur për të thënë se cili është qëndrimi i Komisionit për propozimin e Parlamentit Evropian për të ngrirë negociatat e anëtarësimit me Serbinë nëse nuk respekton sanksionet e Bashkimit kundër Rusisë, Varhelyi tha se është e rëndësishme të kuptohet konteksti politik në Evropë..)
Është interesante se në vend që të kritikojë Serbinë për ndikimin rus dhe afërsinë me Rusinë, ai thekson se:
‘Предлог Европског парламента одражава то и мислим да је порука за Србију да нам је потребна као савезник. Србија је земља кандидат која преговара за чланство и ми сматрамо да је Србија један од наших најблискијих савезника’, каже Вархељи.
Унији је ”потребно да се Србија усклади са нама и да буде на нашој страни, треба нам њена помоћ”, додао је Вархељи.
(Përkthim: „Propozimi i Parlamentit Evropian e reflekton këtë dhe mendoj se është një mesazh për Serbinë që neve na duhet si aleate. Serbia është vend kandidat që po negocion për anëtarësim dhe ne e konsiderojmë Serbinë si një nga aleatët tanë më të ngushtë, thotë Varhelyi.
Unioni “ka nevojë që Serbia të rreshtohet me ne dhe të jetë në anën tonë, ne kemi nevojë për ndihmën e saj”, shtoi Varhelyi.)
Dallimi në drejtim dhe raport me Maqedoninë e V. është shumë i dukshëm
“Për Maqedoninë e Veriut ky duhet të jetë një moment kthjellimi, por edhe për opozitën. Djegia e dokumenteve në sallën plenare, shtytja e njerëzve në dhunë dhe nxitja e urrejtjes nuk sjell asgjë, vetëm dëm. Ka kufij shumë të qartë për mënyrën evropiane të të bërit politikë, kufij shumë të qartë për politikën e qytetëruar dhe vlerësimi im është se shumë nga ato vija të kuqe janë kaluar nga opozita, shtoi komisioneri evropian.
Ju i keni kaluar kufijtë e kulturës politike, nëse thoni se jeni për një të ardhme evropiane, tani dëshmojeni këtë…
Kundër kësaj, pas takimit me opozitën serbe:
Вархељи је истакао да је проширење Европске уније једна од најзначајнијих тема унутар те организације и да је то питање од виталног значаја за ЕУ, уз одржавање мира и стабилности.
Током састанка чули су се дисонантни тонови представника посланичких група по питању прикључења Србије Европској унији, а постављено је и питање да ли улазак Србије у ЕУ зависи од увођења санкција Русији и признавања лажне државе Косово.(Përkthim: Varhelyi theksoi se zgjerimi i Bashkimit Evropian është një nga temat më të rëndësishme brenda kësaj organizate dhe se është çështje me rëndësi jetike për BE-në, së bashku me ruajtjen e paqes dhe stabilitetit.
Gjatë takimit nga përfaqësuesit e grupeve parlamentare u dëgjuan tone disonante për çështjen e anëtarësimit të Serbisë në Bashkimin Evropian dhe u shtrua pyetja nëse hyrja e Serbisë në BE varet nga vendosja e sanksioneve ndaj Rusisë dhe njohja e shtetit të rremë të Kosovës.)
Pas fyerjeve vulgare të shprehura nga Vuçiq për Kurtin
Александар Вучић: Терористички олош Аљбин Курти заслужује осуду, изабрали су најгори српски олош са дна каце, Ненада Рашића и Раду Трајковић. За мене су Косово и Метохија највећа српска светиња…
(Përkthim: Terroristi Albin Kurti meriton dënimin, Nenad Rashiq dhe Rada Trajkoviq zgjodhën nga fundi i kovës zuzarin më të keq serb. Për mua Kosova dhe Metohia janë shenjtëria më e madhe serbe…)
Sipas mediave serbe, Varhelyi ka thënë:
Потребно је да се сви ангажују и потребна нам је и Србија да буде за столом и лидер Србије који ће седети за столом”, казао је Вархељи.
Додаје да је велика пажња посвећена односима ЕУ и Србије и политици проширења јер једна ствар коју је показала, како каже, агресија Русије на Украјину јесте да једино право дугорочно решење за мир, стабилност, просперитет јесте чланство у Унији.
(Përkthim: „Është e nevojshme që të gjithë të përfshihen dhe ne kemi nevojë që Serbia të jetë në tryezë dhe lideri i Serbisë që do të ulet në tryezë”, tha Varhelyi.
Ai shton se shumë vëmendje i kushtohet marrëdhënieve mes BE-së dhe Serbisë në politikën e zgjerimit sepse një gjë që është treguar sipas tij me agresionin e Rusisë ndaj Ukrainës është se e vetmja zgjidhje reale afatgjatë për paqe, stabilitet dhe prosperitet është anëtarësimi në Union.)
Pothuajse në të njëjtën kohë, një media maqedonase raportoi se sipas Varhelyi:
BE i merr shumë seriozisht të gjitha shqetësimet bullgare dhe tani ato janë pjesë e procesit të negociatave. Tani është momenti për vendime të përgjegjshme. Ballkani Perëndimor duhet të jetë pjesë e Bashkimit tonë Evropian. Së bashku do të jemi më të fortë, tha Varhelyi në prag të Samitit BE-Ballkani Perëndimor në Bruksel.
Në lidhje me propozimin për rezolutë speciale (nëntor 2022) të dhënë në Parlamentin Evropian që propozon presion ndaj Serbisë në lidhje me sanksionet ndaj Rusisë, Varhelyi përgjigjet se shpejtësia e negociatave dhe mbështetja financiare duhet të bazohet në progresin në kapitujt themelorë dhe progresin real të shteteve.
Kjo qasje përdoret nga disa politikanë në Maqedoni që janë përkrahës të hapur të linjës ruse, si deputeti dhe lideri i partisë Levica, Dimitar Apasiev.
Një politikan i zgjuar do të luante kështu, si Tito. Kështu bën Vuçiq, luan me të gjithë dhe prandaj Serbia, pavarësisht tri luftërave që ka bërë, është ende më e zhvilluara në Ballkan. Duhet të luajmë me të gjithë, sepse nëse dikush gabon, ai mund ta shkatërrojë vendin tonë në atë masë sa që praktikisht të pushojmë së ekzistuari – thekson Apasiev.
Apasiev më tej, e zhvillon idenë:
Ka shumë alternativa të tjera dhe çdo politikan i ndërgjegjshëm duhet të luajë të gjitha alternativat. Kjo do të thotë se alternativa evropiane është një nga mundësitë.
Qëndrimi ynë është të mos mbyllim derën plotësisht, por edhe të mos shkojmë me gjithçka në një kartë. Është një qëndrim fatal, një qëndrim fatal për politikën tonë të jashtme. Ne kemi nevojë për rindërtim. Por ata përpiqen të japin plotësisht gjithçka dhe të mos marrin asgjë. Kjo është ajo që irriton.
“Ka shumë alternativa. Shihni shembullin serb. Ju keni Lëvizjen e të Paangazhuarve, ku luan Vuçiq. Ju keni BRICS, keni Iniciativën “Pojas i pat”, afrimin me fuqitë e tjera të mëdha botërore. Ka shumë alternativa.
Kjo mund të pasohet nga admirimi që politikanë/intelektualë me ndikim tregojnë ndaj presidentit të Serbisë në lidhje me qëndrimin e tij të pretenduar “i vendosur” ndaj Perëndimit dhe mbrojtjes së interesave serbe:
Pasojat nga përshkrimi
Si rezultat i gjithë kësaj, mund të dallohen disa pasoja të dukshme afatshkurtra dhe afatgjate
- Po sulmohet sistemi i vlerave të demokracisë së zhvilluar perëndimore, i cili shumë lehtë zëvendësohet me sistemin e vlerave që promovon Rusia përmes Serbisë.
- Relativizohet lufta në Ukrainë dhe krijohet terreni për të pranuar justifikimet e Rusisë për këtë luftë.
- Krijohet lidhje e rreme me ish-RSFJ-në dhe po përdoret jugonostalgjia e një pjese të popullsisë për t’u larguar nga proceset integruese në BE.
- Ndërtohet atmosferë armiqësie ndaj Kosovës dhe po cenohet politika zyrtare e shtetit ndaj Kosovës dhe të ardhmes së saj në BE.
- Ndërtohet psikologji e një marrëdhënieje pansllaviste midis popujve si mekanizëm mbrojtës nga të gjithë popujt josllavë, por edhe nga vendet perëndimore si “armiku më i madh” i sllavizmit.
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari
