Na Twitter profilu @TheJomu (🅉Not a ‘bot you’re looking for 🇷🇸🇷🇺🇨🇳🇸🇾🅅) je 16.3.2022. godine objavljen tweet u kojem se navodi da su gotovo svi izbjegli stanovnici/e iz Mariupolja, najteže bombardovanog grada tokom ruske invazije na Ukrajinu, izrazili želju da odu u Rusiju ili na “oslobođene” teritorije:
Od 31367 ljudi koji su izašli iz Mariupolja, samo 36 je izrazilo želju da ode u gradove pod ukrajinskom kontrolom. 99% želi u Rusiju i oslobođene teritorije.
Ovaj tweet zabilježio je 47 retweetova i 292 lajka, uz dodatnih 60 interakcija ostvarenih zahvaljujući dijeljenjima linka na tweet na Facebooku. Tvrdnje o 99% izbjeglica iz Mariupolja koje žele u Rusiju ili na teritorije pod kontrolom proruskih snaga objavljene su na još jednom Twitter profilu (link) i na Facebooku (link, link).
Šta su činjenice?
Ukrajinski lučki grad Mariupolj, smješten na jugoistoku zemlje, opkoljen je ruskim trupama od početka marta ove godine, prema navodima ukrajinskih zvaničnika (1, 2). Grad je bio intenzivno bombardovan, a gradsko vijeće procjenjuje da je 80% stambenih jedinica u gradu uništeno. Do 15. marta, ukrajinski zvaničnici procijenili su da je u gradu poginulo do 2.500 ljudi, dok je 350.000 stanovnika/ica bilo bez vode, hrane i grijanja. Iako tačan broj poginulih nije poznat, prema procjeni asistenta gradonačelnika Mariupolja, do 20. marta je u gradu moglo biti i do 3.000 mrtvih civila.
Kada je riječ o evakuaciji stanovništva iz opkoljenog grada, prema pisanju Al Jazeere, koja se poziva na zvanične ukrajinske izvore, prvi konvoj civila je automobilima uspješno napustio Mariupolj 14. marta.
Civili su u kolonama vozila nastavili napuštati grad i 15. marta. Međutim, izvor za tvrdnje da je većina stanovnika/ica Mariupolja izrazila želju da bude evakuisana u Rusiju ili na teritorije pod kontrolom proruskih snaga bilo je rusko ministarstvo odbrane, koje je 16. marta objavilo saopštenje u kojem se navode ove “informacije”:
Humanitarna operacija nastavlja se u Mariupolju. U toku dana, humanitarnim koridorima iz deblokiranog grada bezbjedno je evakuisano 31.367 civila, uključujući 89 stranaca. Riječ je o 71 predstavniku OSCE-a, devet državljana Grčke i devet državljana Pakistana.
Od više od 31.000 evakuisanih ukrajinskih civila, samo je 36 otišlo u naselja u oblastima pod kontrolom Kijeva u Dnjepropetrovskoj oblasti, dok je 99% spašenih željelo da ode u Rusiju, kao i u naselja na teritoriji pod kontrolom ruskih oružanih snaga, na oslobođena područja u Zaporožju i Hersonskoj oblasti. Oni su kategorički odbili da se prebace na teritorije pod kontrolom Kijeva.
Međutim, prema pisanju ukrajinskog fact-checking portala StopFake, navodi ruskog ministarstva nisu tačni. U analizi objavljenoj 17. marta, ovaj portal se poziva na informacije gradskog vijeća, objavljene 14.3, kada je prvi konvoj od 160 automobila napustio grad uputivši se rutom selo Portovske – grad Mangush – Berdyansk – Tokmak. Odredište konvoja bio je grad Zaporožje, koji je pod kontrolom ukrajinske vlade, navodi StopFake.
Prema podacima Ministarstva reintegracije privremeno okupiranih teritorija Ukrajine, oko 20 hiljada civila evakuisano je 15. marta kroz organizovani humanitarni koridor, čije je odredište također bilo u Zaporožju.
Na dan objave saopštenja ruskog ministarstva odbrane, 16. marta, gradsko vijeće Zaporožja izvijestilo je o dolasku 1.565 automobila i 4.329 ljudi iz Mariupolja. StopFake navodi i to da je značajan broj evakuisanih civila bio primoran provesti noć u Berdjansku i zatim nastaviti kretanje prema Zaporožju.
Dakle, tvrdnje da su gotovo svi evakuisani stanovnici Mariupolja izrazili želju da idu u Rusiju i “oslobođene teritorije”, potekle od ruskog ministarstva odbrane i prevedene i objavljene na društvenim mrežama na našem govornom području, nisu tačne.
Prva pretraživa objava ovih tvrdnji dobija ocjenu lažna vijest, a kasnija pojavljivanja prenošenje lažnih vijesti.
