Na portalu Alternativne televizije (ATV) 10.7.2022. objavljen je članak pod naslovom:

Britanci i Amerikanci spremili plan za ukidanje Srpske: Ovo je strategija

U članku se navodi da je ”pojačano britansko prisustvo u BiH” već “rezultovalo planovima o ukidanju Republike Srpske i smjenama njenih funkcionera.” Govori se o navodnom planu da se ukinu izvršna i zakonodavna vlast u Republici Srpskoj (RS). Plan je navodno plod sastanka britanskih i američkih operativaca, koji je održan u kampu Butmir u Sarajevu. Navodi se da je tamo komandni i obavještajni centar združenih snaga Task Force.

Plan za ukidanje Republike Srpske uključuje primjenu bonskih ovlašćenja, kojim se planiraju smjene izabranih predstavnika u Republici Srpskoj, ukine izvršna i zakonodavna vlast, čime bi se praktično razvlastili organi upravljanja u Republici Srpskoj.

U članku se govori i o navodnom strateškom pozicioniranju snaga EUFOR-a.

Operativnim planom, koji je već sačinjen, predviđa se pozicioniranje NATO/Eufor snaga, ranga čete do ranga bataljona u Distriktu Brčko, radi presijecanja Republike Srpske na dva dijela, kao i obrazovanje vojnopolicijskih snaga velike mobilnosti (poput karabinjera), koje bi imale sposobnost da se u kratkom vremenskom roku rasporede na bilo kom dijelu BiH, radi konfrontacije sa paravojnim jedinicama, policijskim snagama Republike Srpske i građanskom neposlušnošću, odnosno pobunom Srba.

Članak su prenijeli portali RTRS, Otvoreno, Vijesti365, Prijedor 24h (.net), BLportal i Republika Srpska (.net). Dan kasnije, ATV je objavio članak u kojem su ponovljene tvrdnje o navodnom planu “ukidanja” Republike Srpske.

ATV saznaje: Ko je skovao plan za ukidanje Republike Srpske?

Osim tvrdnji o navodnom planu koji su skovali Britanci i Amerikanci, u ovom su članku objavljene i reakcije zvaničnika iz ovog entiteta. Prenesena je izjava Milorada Dodika, u kojoj on govori da su “Britanci i Amerikanci ovdje došli da podrže muslimane”. U članku je objavljena i izjava predsjednika Vlade Republike Srpske Radovana Viškovića, koji poziva na očuvanje Dejtonskog sporazuma.

Dalje se govori o navodnom strateškom pozicioniranju snaga EUFOR-a i izjavama “stručnjaka” da bi izvršenje navodnog plana bilo “udar na nacionalno pitanje”.

Cijeli plan bi se, kako saznajemo, realitzovao strateškim pozicioniranjem snaga u EUFOR-a. Bili bi raspoređeni na određenim tačkama, a imali bi podršku NATO vojnika. Realizaija plana bila bi udar na nacionalno pitanje, kažu stručnjaci.

U članku je navedena izjava Slobodana Župljanina iz Organizacije starješina Vojske Republike Srpske, koji je kazao da je potrebno da se RS obezbijedi “sve srpsko jedinstvo srpskog naroda u regionu” bez kojeg će “zadatak neprijateljima Republike Srpske biti olakšan”. U zaključku članka navodi se da bi, prema “planu”, došlo do raspoređivanja međunarodnih snaga u Brčkom i da bi “veće vojno-policijske snage” izazvale sukobe sa policijom RS.

Članak je transkript televizijskog priloga koji je emitovan u Centralnim vijestima, informativnoj emisiji Alternativne televizije.

RTRS je 11.7.2022. emitovao videoprilog o reakcijama zvaničnika na tvrdnje o planu za “ukidanje RS”. Videoprilog traje 6 minuta i 25 sekundi i, osim reakcija zvaničnika iz RS, koje su objavljene i u prilogu ATV-a, uključuje i izjave političkih analitičara Aleksandra Pavića i Srđana Perišića, bivšeg general VRS i stručnjaka za bezbjednost Dragomira Keserovića, stručnjaka za bezbjednost Predraga Ćeranića, lidera Ujedinjene Srpske Nenada Stevandića i predsjednika Socijalističke partije Petra Đokića.

Videoprilog je objavljen i u formi članka na portalu RTRS, gdje se kao izvor za tvrdnje o navodnom planu spominje ATV.

Pojedini mediji koji su izvijestili o ovim člancima sugerisali su da se radi o teorijama koje propagira RTRS ili ATV te su u prenošenjima naglašavali da je izvor tvrdnji televizija koja je pod sankcijama SAD-a zbog povezanosti s Miloradom Dodikom i njegovom porodicom. Tako su, naprimjer, uz ove ograde, tvrdnje o “planu rušenja Republike Srpske” prenijeli N1, BHIndex, Usk info i Novi.

Portal Klix objavio je članak u kojem propituje tačnost iznesenih tvrdnji, upoređujući ove narative s nedavnim slučajem izmišljene priče o planu otmice Milorada Dodika.
Šta su činjenice?
U člancima portala ATV ne navode se izvori za tvrdnje o planu “rušenja Republike Srpske” niti su navedeni bilo kakvi dokazi koji bi upućivali na tačnost plasiranih informacija. Umjesto dokaza, navedeno je tek da je “operativni plan” sačinjen na sastanku britanskih i američkih operativaca u Butmiru.

Također nije objašnjeno ni kako je autor, ili autori, članaka (i priloga) došao do uvida u “tajni plan kojim je rezultirao sastanak u Butmiru”.

Zbog nedostatka dokaza i nepotpunih informacija, koje je nemoguće provjeriti, tvrdnje iznesene u člancima ne mogu se smatrati kredibilnima.

Na web stranici Medijska pismenost, koju uređuje Raskrinkavanje, stoji da svaka kredibilna informacija mora biti utemeljena na činjenicama.

Ukoliko vijest koju čitate donosi detaljne informacije o nečemu, ali ne daje nikakav dokaz ili izvor za iznesene tvrdnje, ili se referira isključivo na informacije dobijene iz (stvarnog ili izmišljenog) anonimnog izvora, svakako se radi o neprovjerenoj informaciji koju ne treba smatrati kredibilnom.

Tvrdnje o navodnom planu “ukidanja” Republike Srpske u prilozima ATV-a i RTRS komentarisali su mahom političari iz vladajućeg SNSD-a i eksperti bliski politici Milorada Dodika. U odgovorima ovih političara i analitičara, koji ne propituju tačnost navoda o postojanju plana za “ukidanje” RS, prisutan je narativ o “svesrpskom jedinstvu” i “očuvanju Republike Srpske”, uz retoriku kojom se sugeriše da je opstanak zajednice uslovljen jačanjem kolektivnog nacionalnog identiteta.

ATV je pod sankcijama SAD-a zbog povezanosti s članom Predsjedništva BiH Miloradom Dodikom. Veza između medija i političara opisana je na web stranici Ministarstva finansija SAD-a.

U saopštenju za javnost o sankcijama nametnutim Miloradu Dodiku i Alternativnoj televiziji na ovoj stranici stoji da je ATV u privatnom vlasništvu kompanije koja je blisko povezana s Dodikovom porodicom.

Međutim, (Milorad) Dodik ima ličnu kontrolu nad ATV-om iza kulisa, kao što je zahtijevanje ličnog odobrenja na medijske priče vezane za politički osjetljive teme. Dodik je kupio ATV kako bi svjesno i izričito promovisao vlastitu agendu, koja uključuje njegove napore da ocrni druge političke ličnosti, izgladi svoj javni imidž i unaprijedi svoje lične i političke ciljeve.

Tvrdnje objavljene na portalu ATV do sada su često bile predmet analiza Raskrinkavanja. Tako je 48 tvrdnji u člancima ovog medija dobilo ocjenu “manipulisanje činjenicama”, 41 tvrdnja je ocijenjena kao dezinformacija, a 36 puta su tvrdnje na ovom portalu ocijenjene kao prenošenje lažnih vijesti.
Tajni planovi

Tvrdnje o “planu” Amerikanaca i Britanaca da “ukinu” Republiku Srpsku i smijene njene funkcionere, te način plasiranja ovih navoda, podsjećaju na “zavjerološku” teoriju o planu otmice Milorada Dodika, o kojoj je Raskrinkavanje pisalo u analizi od 31.3.2022. godine.

Tvrdnje o “otmici”, koje nalikuju radnji špijunskog filma, objavio je opskurni portal sumnjive vlasničke strukture, koji je koristio “anonimni izvor”, ne pružajući pri tome bilo kakve dokaze koji bi potvrdili da se radi o stvarnom, kredibilnom izvoru s bilo kakvom vezom ili uvidom u “tajne operacije” NATO-a. Ove tvrdnje dospjele su do drugih portala, ali i do javnih medija poput Srne i RTRS.

Slično se desilo i u slučaju prenošenja neprovjerenih tvrdnji s ATV-a o navodnom planu ukidanja RS, za koje nije naveden izvor niti imaju uporište u činjenicama, a koje mogu izazvati negativne emocije straha i doprinijeti raspirivanju međunacionalne mržnje.

U isto vrijeme, ovakvi narativi, kojima se stvara osjećaj prijetnje od vanjskog neprijatelja i zahtijeva jedinstvo u odbrani nacionalnog identiteta, dolaze samo nekoliko mjeseci prije Opštih izbora u BiH. Kolektivno izazivanje emocija straha i stvaranje slike o ugroženosti kolektiva doprinosi homogenizaciji biračkog tijela i identifikuje aktere iz vladajućeg SNSD-a kao zaštitnike naroda.

Dodatno, članci o “planu” protiv Republike Srpske objavljeni su uoči 11. jula, kada je medijska pažnja u značajnoj mjeri bila posvećena obilježavanju 27. godišnjice genocida u Srebrenici. Ipak, mediji blisku SNSD-u, ali i većina drugih medija u RS, o ovom su događaju izvještavali šturo, fokusirajući se na druge teme, o čemu možete čitati u ovoj analizi.

Tvrdnje o planu “Amerikanaca i Britanaca” da smijene političko rukovodstvo u Republici Srpskoj i da “ukinu” ovaj entitet, dakle, objavljene su na nizu portala te u medijima u javnom vlasništvu, iako je izvor takvih navoda nepoznat i nema iznesenih dokaza da taj plan postoji. Komentarisali su ga političari i stručnjaci, bez kritičkog otklona prema navodima koji se ne mogu smatrati kredibilnim. Ovakvi medijski izvještaji, objavljeni u predizborno vrijeme, s jedne strane dodatno polarizuju društvo u BiH, dok s druge strane homogenizuju biračko tijelo u Republici Srpskoj stvaranjem utiska prijetnje, iako za nju nisu ponuđeni nikakvi dokazi.