Спин е тврдењето на ВМРО-ДПМНЕ дека Владата не обезбедила ниски цени на гасот, за разлика од „сите влади во регионот и светот“. Цената на природниот гас од увоз многу малку зависи од владините преговарачки способности, пишува „Вистиномер“ во новиот Контраспин.
Текстот подолу го пренесуваме во целост:
Политичката партија ВМРО-ДПМНЕ во соопштение објавено на нивната официјална страница на 13 јануари 2022 година тврди дека Владата не успеала да издејствува поевтин гас за граѓаните на Северна Македонија.
Спин: Доколку владата на Заев и пиунот Ковачевски се потрудеше да обезбеди на меѓународниот пазар како сите влади од регионот и светот да обезбеди евтин гас, македонските компании и граѓани сега немаше да плаќаат најскап гас. Граѓаните сега плаќаат поскапо парно, затоа што владата не обезбеди ниски цени на гасот, кога тоа го правеа владите на другите држави.
[Извор: сајт на ВМРО-ДПМНЕ, датум: 13.01.2022]
Контраспин: Ова тврдење е спин од две причини:
Првата причина е што гасот во С. Македонија пристигнува од Русија. Државата нема алтернативен пристап до гасовод. Целокупниот гас во земјава стигнува преку цевката од Крива Паланка, која има капацитет од 800 милиони кубни метри гас годишно. Земјава е 100 отсто зависна од рускиот гас. Mал дел струмичкото комунално претпријатие „Струмица гас“ има можност со камиони да носи од Петрич, но и тој е руски гас.
Руската Федерација гасот го користи како средство за дипломатски притисок врз земјите кои се евроатлантски орентирани. Европската комисија, во својата студија „Енергијата како алатка на надворешната политика на авторитарните земји, со осврт на Русија“, тврди дека Русија ги користи енергетските ресурси да ги заштити и промовира интересите и да го прошири геополитичкото влијание врз други држави. С. Македонија е особено погодна држава за Русија да практикува високи цени на гасот од повеќе прични.
Една од нив е и заради силната евро-атлантска определба на граѓаните заради што земјата е веќе членка на НАТО и земја кандидат за членство во ЕУ. Во ваква ситуација, македонската страна нема некој голем маневарски простор околу договарање на цената на гасот со Русија.
Втората причина за високата цена на рускиот гас во Северна Македонија е неговата мала употреба.
Според последниот годишен извештај на Регулаторната комисија за енергетика за 2020 година на страница 92 е објавено дека во земјава се пренесени 338 милиони метри кубни гас. Во исто време Германија потрошила 120 милијарди метри кубни гас, Турција околу 60 милијарди метри кубни гас и Србија 2 милијарди метри кубни гас. По жител Германија троши 1.450 метри кубни гас, Турција 731, Србија 280, додека С. Македонија троши 180 метри кубни гас по жител годишно.
Друга дополнителна причина е што гасоводот завршува во С. Македонија и нема продолжување кон Косово и Албанија, на пример, со што земјава не е во позиција преку нејзе да транзитира гас и да има подобра преговарачка позиција со рускиот државен монопол за извоз на гас „Газпром“.
За разлика од Србија, каде „Газпром“ е мнозински сопственик на Нафтената индустрија на Србија (НИС) и „Србија гас“, сопственици на гасните компании во земјава се државата и Макпетрол. Затоа Србија, после Белорусија, има најниска цена на гасот во Европа.
Иако цената на гасот, која е договорена со руските партнери е тајна, сепак за С. Македонија, таа цена секогаш била од 5 до 10 пати поскапа за разлика од Белорусија или порано Украина. Во 2009 година, цената за Северна Македонија беше околу 400 долари за 1.000 метри кубни гас, додека во Украина беше само 40 долари.
Во соопштението на ВМРО-ДПМНЕ има иматеријална грешка при што се вели: „Таа разлика од минимум 500 евра по кубен метар гас повеќе, ако се преговараше на време немаше да биде на терет на народот и буџетот.“ Цените кои ги договараат државите се изразени во 1.000 метри кубни гас, а не како што се тврди во соопштението на ВМРО-ДПМНЕ „минимум 500 евра по метар кубен“. Цената од 500 евра се однесува на 1.000 метри кубни, а не на 1 метар кубен
Отука изјавата дека Владата со својата неспособност да набави евтин гас за граѓаните е спин, бидејќи иако формално правно Владата се договара за цената на гасот со Русите, сепак, нејзината улога и влијанието врз цената, според горенаведените причини е многу мала. Многу повеќе станува збор за обид за влијание на руската страна врз геополотичката ситуација во регионот, отколку за вистински економски преговори преку кои македонската страна би имала некое влијание врз цената, пишува „Вистиномер“.
