Foto: Flickr

Na portalu Epoha, 11.8.2022. godine objavljen je članak o terorističkom napadu na zgrade Svjetskog trgovinskog centra 2001. godine u New Yorku, pod naslovom:

11.9. dan kada su cijeli svijet uvjerili kako su dva aviona srušila tri betonske zgrade

U članku se tvrdi kako su “globalni moćnici” uvjerili cijeli svijet da su dva aviona (tokom napada 11. septembra 2001) uništila tri zgrade. Insinuira se da su događaji koji su se odvili tokom napada nemogući, ali da su “globalni moćnici” ubijedili čovječanstvo da su se desili:

Datum 11. rujna 2001. zauvijek ćemo pamtiti kao dan kada su globalni moćnici uspjeli uvjeriti cijeli svijet da su dva aviona uništila tri zgrade.

Taj dan sve su nas uvjerili da aluminijski avion može proći kroz čelične grede i pojaviti se sa netaknutim nosom na drugom kraju zgrade.

Oni su tada doslovno natjerali svijet da vjeruje da avionsko gorivo može istopiti čelik, ali ne i putovnicu terorista koja je bila u ruševinama.

Međutim, tvrdnje o zavjeri o terorističkim napadima 2001. godine u članku se povezuju i sa ratom u Ukrajini. Napad 11. septembra se u članku posmatra kao primjer i “dokaz” svojevrsnog historijskog trenda manipulacije masama u režiji “globalnih moćnika”. Tako se, navodi Epoha, trenutno stvara svjetska kriza i glad, a dozvoljava se da se vidi samo ukrajinska strana priče, budući da su ruski kanali i uređaji zaustavljeni diljem Evrope.

Iako se ne tvrdi direktno ko stoji iza cijele navodne zavjere, iz analogije 11. septembra, te spominjanja Evrope i Hollywooda, može se zaključiti da su “globalni moćnici” na koje Epoha misli SAD, evropske i druge zapadne zemlje.

Zar mi i dalje želimo vjerovati ovim lažovima i manipulatorima ili je krajnje vrijeme da shvatimo kako je sve ovo oko nas jedan najobičniji Hollywood i napokon kažemo DOSTA.

Za kraj, tvrdi se da “blizance” nisu srušili avioni već da su bili minirani, i da se to vidi na snimku kojim je članak opremljen. Razlog “isceniranog rata u Rusiji” je po tvrdnjama ovog portala stvaranje globalne krize gladi.

Jer niti su blizance srušili avioni, već su oni bili minirani, što se jasno vidi na snimku ispod. Niti je razlog isceniranog rata u Rusiji ugnjetavanje lokalnog ruskog stanovništva, već stvaranje globalne krize gladi u kojoj se umjetnim putem sukobljavaju dvije najveće svjetske žitnice.

Širenje ovih tvrdnji u augustu nije krenulo člankom portala Epoha, već su se prvo dijelile na društvenim mrežama. Trenutno najraniju objavu smo pronašli na ovom Facebook profilu od 19. jula, no puno jači zamah objave su doživjele 11. i 12. augusta (1, 2). Na drugim jezicima se ove tvrdnje šire barem od maja 2022. godine.

Šta su činjenice?

Nedavnom pojavom i naglom popularnošću teorije zavjere o događajima u New Yorku 11. septembra 2001. godine bavio se fact-checking portal Istinomer iz Srbije.

Napadači samoubice povezani sa terorističkom grupom Al-Kaida oteli su 11. septembra 2001. godine ukupno četiri komercijalna putnička aviona, od koja su dva (oba širokotrupna Boeinga 767) udarila u tornjeve blizance Svjetskog trgovinskog centra u New Yorku.

Jedan avion udario je u zgradu Pentagona u Virginiji, te jedan nije pogodio nikakvu metu, nego se urušio u Pensilvaniji. Gotovo 3.000 ljudi je ubijeno u napadima, a sam događaj bio je okidač da pod vodstvom predsjednika Georgea Busha, Sjedinjene Američke Države pokrenu “rat protiv terora”.

Teorije zavjere o napadima pojavile su se gotovo odmah nakon događaja, a opovrgnuli su ih izvještaji zvaničnih komsija koje su istraživale okolonosti napada, naučnici/e, stručnjaci/kinje i fact-checkeri.

“Tornjeve je srušio eksploziv, ne avioni”

Jedna od teza koja se spominje i na portalu Epoha je da zgrade nisu srušene ne zbog udarca aviona nego zbog postavljenog eksploziva. O ovome je pisao fact-checking portal Verify.

Portal navodi da istraživači Nacionalnog instituta za standarde i tehnologiju (National Institute of Standards and Technology – NIST), istraživačke agencije koja djeluje u okviru federalnog Ministarstva trgovine SAD, nisu pronašli dokaze da su neboderi srušeni pomoću eksploziva.

U rezimeu njihovog istraživanja navodeno je da su jačina udarca i požari iz avionskog goriva oslabili nebodere, što je dovelo do njihovog konačnog urušavanja.

Otprilike 200 tehničkih stručnjaka pregledalo je desetine hiljada dokumenata, intervjuisalo više od 1.000 ljudi, pregledalo 7.000 segmenata video snimaka i 7.000 fotografija, analiziralo 236 komada čelika iz olupine, izvršilo laboratorijska ispitivanja i kreiralo sofisticirane kompjuterske simulacije sekvenci događaja koji su se desili od trenutka kada je letjelica udarila u tornjeve do njihovog rušenja”, navedeno je u izvještaju NIST-a.

Na osnovu prikupljenih podataka, istražitelji nisu pronašli tragove eksploziva na lokaciji Svjetskog trgovinskog centra.

“Nos aviona prošao kroz čelične grede tornja netaknut”

U objavi se ne navodi o kojem od dva aviona koja su udarila u blizance je riječ, no i da je takvo nešto bilo moguće pri udarcima kakvi su se desili 11. septembra, ostaje nejasno šta se time nastoji “dokazati”.

Bilo kako bilo, prema izvještaju američke Federalne agencije za upravljanje hitnim slučajevima (Federal Emergency Management Agency – FEMA), svega nekoliko većih dijelova oba aviona su pronađena, i to ne direktno na mjestu gdje su stajali blizanci. Pronađeni su dijelovi stajnog trapa oba aviona, motor i dio trupa drugog aviona. Fotografije krhotina (od kojih su neke uznemirujuće) mogu se pogledati na ovom linku.

Tvrdnja o “netaknutom nosu” dio je šire teorije zavjere o tome da avioni uopšte nisu ni postojali (no-plane theory), koja je popularizovana kroz “dokumentarni” film “9/11 – The Great American Psy-Opera”. Autor ovog filma, Ace Baker, tvrdio je da su televizijski prenosi napada bili ništa drugo nego CGI (computer generated imagery), odnosno manipulacija u režiji američke vlade, a da u prilog tome ide i “dokaz” da je nos aviona koji je udario u južni toranj prošao netaknut.

Ovo je opovrgnuto u detaljnom objašnjenju i poređenju raznih snimaka udarca drugog aviona u Svjetski trgovinski centar na blogu “Debunking no planes”, 29.5.2014. godine. Nakon poređenja video dokaza, autor bloga zaključuje da se na snimcima ne vidi “netknuti nos” nego oblak krhotina koji eksplodira sjeverno-istočnog ugla tornja (uključujući motor i stajni trap).

U NIST-ovom videosnimku na ovom linku može se vidjeti simulacija dezintegracije aviona tokom prolaska kroz južni toranj nakon udara.

“Avionsko gorivo može istopiti čelik ali ne i pasoš”

Kao dopuna tezi da avioni nisu odgovorni za urušavanje blizanaca, ironično se navodi kako su neimenovani akteri uspjeli ubijediti svijet da je moguće da izgaranje avionskog goriva uruši zgrade, ali ne i da spali pasoš jednog od otmičara aviona.

Gorenje avionskog goriva ne može da istopi čelik, ali može da ga ošteti, naveo je Verify. 11. septembra gorivo je bilo dovoljno vruće da savije čelik i doprinese urušavanju tornjeva.

Istinomer prenosi kako je iz NIST-a objašnjeno da su požari zapaljeni mlaznim gorivom i da su zahvatili više spratova i imali temperaturu od 1.800 Faranhajta (oko 982°C), pa su značajno oslabili strukture tornjeva.

Brian Kross, glavni inžinjer u Thomas Jefferson National Accelerator Facility (Jefferson Lab), za Verify je objasnio da dok se čelik topi na oko 1.370°C, on počinje da gubi svoju snagu na mnogo nižim temperaturama.

“Čelična konstrukcija Svjetskog trgovinskog centra ne bi morala da se topi da bi zgrade izgubile svoj strukturalni integritet. Čelik može biti mekan na 538°C (1.000°F), znatno ispod temperature sagorijevanja mlaznog goriva”, istaknuo je Kros.

Osim toga, NIST je u svom konačnom izvještaju objavljenom 2015. godine, nakon analize naveo sljedeći zaključak:

Poslije udara aviona, požari zapaljeni mlaznim gorivom stvorili su trajne i povišene temperature koje su zagrijale preostalu građevinsku strukturu do tačke početka urušavanja.

S druge strane, pasoš Satama al Suqamisa, jednog od otmičara prvog aviona koji se zabio u sjeverni toranj, pronađen je nekoliko momenata prije udara drugog aviona i predan je inspektoru  njujorške policije, navodi 911 Facts.

No, slučaj pasoša otmičara koji je ostao netaknut nije usamljen, navodi ovaj portal. Mnogi lični i drugi predmeti iz sva četiri oteta aviona su pronađeni, poput novčanika, prstenja, ličnih dokumenata, kreditnih kartica, fotografija i vozačkih dozvola.

Kako je navedeno u izvještaju FEMA-e, krhotine iz prvog aviona su “prošle” kroz toranj. Na krovu obližnje zgrade Bankers Trust pronađeni su jakne za spašavanje i dijelovi putničkih sjedišta aviona (stranica 16 izvještaja).

Kartica lojalnosti “United Airlines Mileage Plus” koja je pripadala putnici aviona koji je udario u južni toranj, Lisi Anni Frost, pronađena je u februaru 2003. godine, navodi 911 Facts.

Analogija sa ratom u Ukrajini

Tvrdnjama o “manipulisanju” čovječanstva u režiji moćnika, te paralelom terorističkog napada 11. septembra sa ratom u Ukrajini (u objavama se tvrdi “rat u Rusiji”), implicira se i da je rat jednako isceniran. U jednom dijelu članka se i eksplicitno tvrdi da je u pitanju umjetni sukob s ciljem izazivanja globalne gladi.

Što se tiče navoda o manipulaciji stanovništvom, odnosno tvrdnjama da se prezentuje samo ukrajinska strana priče i da se zabranjuju ruski mediji, oni su prije svega manipulativni.

Emitovanje Sputnika i Russia Today/RT, kao medija povezanih sa ruskom vladom, je odlukom Vijeća Evropske unije zabranjeno u tom bloku “dok se ne obustavi agresija na Ukrajinu i dok Ruska Federacija i njeni mediji ne prestanu da sprovode akcije dezinformisanja i manipulacije informacijama protiv EU i njenih država članica”.

Istinomer navodi da je emitovanje RT-a prestalo i u drugim zemljama nakon što je signal te televizije ukinut sa Eutelsat satelita, no kako je naveo Politico, RT je uspio da zaobiđe sankcije kreirajući internet-stranice na njemačkom, španskom, francuskom i engleskom, koje su dostupni širom EU.

Na kraju, rat koji je u Ukrajini (ne u Rusiji) nije iscenirani “sukob dvije najveće žitnice svijeta” zbog stvaranja globalne gladi, nego invazija vojske jedne na drugu suverenu državu – koja traje gotovo šest mjeseci. Nazvavši je “specijalnom vojnom operacijom”, Vladimir Putin je 24. februara pokrenuo stvarnu vojnu ofanzivu koja je u suprotnosti sa Poveljom Ujedinjenih nacija.

Nestašica hrane je posljedica rata, no ne i jedan od brojnih ciljeva Putinovog pokretanja invazije, koji su se vremenom mijenjali, navodi BBC. “Denacifikacija” i demilitarizacija Ukrajine, osiguravanje neutralnog statusa zemlje, oslobađanje Donbasa i drugi ciljevi smjenjivali su se na listi, no među njima nije izazivanje “svjetske gladi”.

Najraniju objavu iz ove analize sa tvrdnjama da su tornjevi Svjetskog trgovinskog centra minirani te da se, nakon udara, avion pojavio na drugom kraju zgrade sa netaknutim nosom, ocjenjujemo kao lažnu vijest.

Kasnije objave ovih tvrdnji dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.

Zbog tvrdnji da su teroristički napad 2001. godine i trenutni rat u Ukrajini iscenirani, sve objave ocjenjujemo i kao teoriju zavjere.