Rat u Ukrajini izazvao je lavinu dezinformacija na internetu. Lažnim vijestima preplavljene su i društvene mreže. Tako se i vijest o intervjuu “kontroverzne” supruge jednog od boraca Azova počela širiti društvenim mrežama.
Naime, na Facebook profilu Vojin Grubač (Војин Грубач) 16. maja 2022. objavljen je kolaž od dvije fotografije na kojima se nalaze dvije žene. Kolaž je objavljen uz opis u kom se navodi:
Francuski TV kanal je pozvao ženu jednog od boraca Azova da ispriča svoju priču o tome kako je teško njenom suprugu u okruženju u Mariuopolju gdje su stalno pod udarom ruske artiljerije i avijacije.
I sve bi to bilo interesantno da Francuzi nisu objavili njenu fotografiju koju je postavila u socijalnim mrežama.
Propaganda je mač s dvije oštrice, ukoliko uletiš “u kliješta” sve dobija za aktere priče nenormalnu, drugu dimenziju.
Ovaj kolaž objavljen je uz iste tvrdnje na još jednom Facebook profilu i stranici, na dva Twitter naloga te u jednoj objavi na društvenoj mreži Telegram.
Prema tvrdnjama iz objava, dvije fotografije navodno prikazuju istu ženu, neimenovanu suprugu vojnika bataljona Azov u Ukrajini. Kako se navodi, ona je gostovala na nekoj francuskoj televiziji kako bi “ispričala svoju priču” o položaju njenog supruga u Mariupolju. Onda su, prema autoru objave, “Francuzi objavili” njenu fotografiju na kojoj drži zastavu sa svastikom.
Šta su činjenice?
Ukoliko se pažljivije pogledaju obje fotografije u kolažu, bez dodatnih proučavanja može se zaključiti da se radi o različitim osobama.
Naime, na fotografiji iz televizijskog studija (s lijeve strane) nalazi se Kateryna Prokopenko. Ona je na francuskom televizijskom kanalu BFM TV bila gošća 13. maja 2022, zajedno s Yuliom Fedosluk. Ova Ukrajinka gostovala je u emisiji kako bi ispričala situaciju svog supruga Denysa Prokopenka, koji je tada bio u opkoljenoj čeličani Azovstal u Mariupolju, pod napadom ruskih snaga.
Kompletan snimak gostovanja Prokopenko i Fedosluk u trajanju od oko 20 minuta dostupan je na zvaničnoj internet-stranici spomenute televizije, gdje je objavljen 14. maja 2022. Kada se uporedi snimak njenog gostovanja s objavljenom fotografijom, jasno je da je na fotografiji koja se dijeli kod nas zaista Prokopenko.
Foto: Bfmtv.com
Djevojka na fotografiji s nacističkom zastavom, s desne strane, jeste Victoria Vita Zaverukha, Ukrajinka koja otvoreno izražava neonacističke ideje. Originalnu objavu fotografije na kojoj Zaverukha drži zastavu nismo uspjeli pronaći, ali obrnutom pretragom na platformi TinEye utvrdili smo da je fotografija dostupna na internetu barem od 2016. godine.
Zaverukha je u javnosti postala poznata nakon što je, prema izvještajima ukrajinskih medija, 2015. godine uhapšena pod sumnjom da je učestvovala u pokušaju pljačke benzinske pumpe, u kojoj su ubijena dva policijska službenika. Njena fotografija sa zastavom sa svastikom, koja se sada dijeli društvenim mrežama uz tvrdnje da prikazuje partnerku vojnika Azov bataljona, korištena je u članku iz septembra 2016. godine, objavljenom na ukrajinskom portalu Vesti. Kako se u članku navodi, Zaverukha je trebala biti puštena iz zatvora, a ovaj portal ističe i da je riječ o osobi poznatoj “po nacističkim stavovima”.
Foto: Vesti.ua
Ista fotografija Zaverukhe korištena je i u članku portala From-ua iz januara 2022. godine, koji govori o njenoj navodnoj umješanosti u organizovanu kriminalnu grupu.
O objavama na francuskom jeziku u kojima se za iste tvrdnje o navodnom ispoljavanju nacizma Kateryne Prokopenko koriste fotografije Victorie Vite Zaverukhe pisao je Les Observateurs 17. maja 2022. godine.
Kao jedan od argumenata kojim se pokušava opravdati invazija Rusije na Ukrajinu koriste se i tvrdnje ruskog predsjednika Vladimira Putina o “denacifikaciji” Ukrajine i sprečavanju navodnog genocida u Donbasu. Trenutna dejstva ruske vojske u Ukrajini predstavljaju, ipak, invaziju i vojni napad na teritorijalni integritet suverene, međunarodno priznate države. Više o ovoj temi možete pročitati u analizi Raskrinkavanja ovdje.
Na osnovu navedenog, tvrdnju da objavljene fotografije prikazuju istu osobu, partnerku vojnika bataljona Azov, inicijalno objavljenu na Facebook profilu Vojin Grubač, ocjenjujemo kao lažnu vijest.
Druge objave iste tvrdnje dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
Bataljon Azov
Bataljon Azov je jedinica Ukrajinske nacionalne garde oformljena za vrijeme ruske invazije na Ukrajinu 2014. godine, navodi The New York Times. Kako stoji su članku ovog medija od 25.2.2022. godine, početkom rata, “vođa političkog krila bataljona Azov pozvao je na ‘potpunu mobilizaciju’ grupe i ukazao dobrovoljcima na resurse za regrutaciju online”. Ovaj bataljon je desničarska paraformacija, a kako Insider navodi, u izvještaju OHCHR-a iz 2016. godine utvrđeno je da su vojnici Azova silovali i mučili civile tokom ruske invazije na Ukrajinu 2014. godine. Članovi/ice ovog bataljona optuživani/e su za promicanje neonacističke i rasističke ideologije, navodi se u članku Al Jazeere iz februara 2022.